Gạo tím than có màu tím đặc trưng và vị ngọt nhẹ, nhiều người hay nhầm với gạo lứt thường sử dụng. Vậy gạo tím than là gạo gì, có phải là gạo lứt hay không? Loại gạo này có tác dụng gì và cách sử dụng ra sao? Tất cả sẽ được bật mí trong chuyên mục sức khỏe dinh dưỡng ngay sau đây!
Gạo tím than là gạo gì?
Gạo tím than là hạt gạo có màu tím nhạt cho đến tím sẫm (gần như màu đen) nên cũng được gọi là gạo hoàng đế, gạo cấm hoặc gạo đen. Gạo tím than có nguồn gốc từ khu vực châu Á và xuất xứ từ gốc gạo Nhật Bản.
Tại Việt Nam, giống gạo này được nghiên cứu, lai tạo và phát triển bởi kỹ sư Hồ Quang Cua (hiện là Phó Giám độc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Sóc Trăng). Ông cũng là người nhân giống gạo ST25 từng gây sốt trên thị trường trong và ngoài nước vì cho ra hạt cơm khô ráo, có vị ngọt, thơm và độ dẻo nhất định.
Tương truyền rằng: giống gạo này được trồng cách đây 2500 trước Công nguyên và thường được dùng để phục vụ cho vua chúa cũng như những người có địa vị trong xã hội lúc bấy giờ. Ngoài ra, giống gạo này cũng được đánh giá là khó trồng và khó chăm sóc.
Hiện tại, gạo tím than có 2 loại: gạo nếp tím và gạo tẻ tím, đều không chứa thành phần gluten. Đối với những hạt gạo có màu tím sẫm (gần như màu đen) thì khi nấu chín, bạn sẽ thấy rõ được màu sắc tím của chúng.
Gạo tím than có phải gạo lứt không?
Không ít người nhầm lẫn giữa gạo tím than và gạo lứt vì thoạt nhìn chúng trông khá giống nhau. Tuy nhiên, đây là loại giống gạo khác nhau và bạn có thể phân biệt chúng dựa vào một số đặc điểm sau:
| Gạo tím than | Gạo lứt | |
| Tên gọi khác | Gạo đen, gạo hoàng đế và gạo cấm. | Gạo rằn hoặc gạo lật |
| Nguồn gốc, đặc điểm | Là giống gạo lai tạo, có nguồn gốc từ Nhật Bản nhưng được kỹ sư Hồ Quang Cua phát triển tại thị trường Việt Nam. | Từ giống lúa gạo thông thường, chỉ loại bỏ lớp vỏ trấu và giữ nguyên lớp vỏ cám của hạt gạo. |
| Các giống loại | Hiện chưa có | Gạo lứt đỏ, gạo lứt đen, gạo lứt nếp và gạo lứt tẻ. |
| Chất dinh dưỡng nổi bật | Chứa sắc tố anthocyanin nên có màu tím sẫm đặc trưng. | Không chứa sắc tố anthocyanin. |
Ăn gạo tím than có tốt không?
Nhờ chứa một số chất đặc biệt nên gạo tím than mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe người dùng. Cụ thể, gạo tím than có:
Cung cấp chất chống oxy hóa
Gạo tím than có màu sắc đặc trưng nhờ sắc tố anthocyanin – thuộc nhóm thực vật flavonoid. Đây cũng là sắc tố được tìm thấy ở quả cà tím, việt quất và một số loại trái cây có màu sắc tương tự.
Sắc tố này có đặc tính chống viêm và chống ung thư, được xem là một chất chống oxy hóa mạnh nên giúp cơ thể phòng ngừa được nhiều bệnh như béo phì, tiểu đường và bệnh tim mạch thường gặp, kể cả ung thư.
Bổ sung hàm lượng chất xơ
Gạo tím than vẫn còn giữ lớp cám của hạt gạo nên mang lại hương vị hơi béo và ngọt nhẹ. Đồng thời, lớp cám này còn giúp gạo tím than tăng thêm lượng chất xơ đáng kể, có lợi cho nhu động ruột hoạt động cũng như sức khỏe tổng thể đối với hệ tiêu hóa.
Hơn nữa, chất xơ còn hỗ trợ tốt cho việc giảm cân, điều hòa huyết áp và làm giảm cholesterol.
Cung cấp chất đạm
Ngoài giàu chất xơ, gạo tím than còn chứa rất nhiều protein nên trở thành thực phẩm tuyệt vời cho những ai đang sử dụng chế độ ăn chay. Protein sẽ hỗ trợ cơ thể xây dựng và phục hồi các mô cơ bị tổn thương, đồng thời hỗ trợ tăng trưởng tế bào và giúp cho xương chắc khỏe hơn.
Cung cấp chất sắt cho cơ thể
Hàm lượng chất sắt cũng được chứa đáng kể trong gạo tím than, đây là khoáng chất cần thiết để tạo ra các tế bào hồng cầu để vận chuyển oxy trong máu cũng như ngăn ngừa tình trạng thiếu máu xảy ra.
Ngoài ra, chất sắt còn hỗ trợ hoạt động dẫn truyền các xung thần kinh và điều khiển các chuyển động của cơ thể.
Cách sử dụng gạo tím than
Để hấp thụ chất dinh dưỡng tối ưu nhất từ gạo tím than, bạn hãy thực hiện theo quy trình các bước như sau:
- Bước 1: Rửa gạo nhẹ nhàng khoảng 2 – 4 lần nước ở nhiệt động phòng. Không vo gạo quá mạnh sẽ làm bong lớp cám phía ngoài hạt gạo.
- Bước 2: Ngâm gạo tím than khoảng 30 phút trước khi đặt vào nồi để nấu.
- Bước 3: Nấu gạo và nước theo tỷ lệ 1 : 1.2 để đảm bảo hạt gạo thơm ngon. Ngoài ra, bạn có thể dùng nước hầm xương để nấu cơm, hoặc cho thêm ít dầu oliu và muối để giúp cho cơm trở nên ngon, bổ dưỡng hơn.
Khi cơm chín, bạn tắt bếp nhưng vẫn để yên thêm khoảng 5 – 10 phút sẽ giúp hạt cơm ngon hơn.
Sau khi chia sẻ xong những thông tin phía trên, hy vọng bạn biết thêm về gạo tím than là gạo gì, có phải gạo lứt không cũng như các tác dụng và cách sử dụng của loại gạo này ra sao rồi nhé!
*Thông tin được tham khảo và tổng hợp từ Healthline.
